Triduum Paschalne – z Chrystusem przez krzyż do zmartwychwstania
Triduum Paschalne – trzy najświętsze dni w roku liturgicznym. Trzy dni, które są nierozerwalną całością. Liturgia, która trwa od Mszy Wieczerzy Pańskiej w czwartkowy wieczór aż do Niedzieli Zmartwychwstania.
Nie ma w ciągu roku innej takiej liturgii, która byłaby tak ważna i tak bogata w znaki. Jest wiele opracowań, z których warto korzystać, aby dobrze przeżyć ten czas. Na licznych stronach można znaleźć komentarze do poszczególnych dni. Polecamy na przykład stronę dominikanie.pl. Tu skupimy się jedynie na kilku momentach i myślach z nimi związanych, które mogą pomóc nam dobrze przeżyć ten czas.
Wielki Czwartek
Jezus wszystko czyni nowe
W kościołach parafialnych tego dnia odprawiana jest tylko jedna Msza Święta – wieczorem. Przychodząc na liturgię można doświadczyć pewnego braku już od wejścia do kościoła – nie ma wody święconej w kropielnicach. Idąc dalej widzimy puste tabernakulum. Ten brak ma nam pomóc doświadczyć, że Jezus przez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie uczynił wszystko nowym. Najświętszy Sakrament znowu znajdzie się w tabernakulum dopiero podczas Wigilii Paschalnej, a po niej świeżo poświęcona woda w kropielnicach.
Obmycie nóg
Kolejnym, absolutnie wyjątkowym elementem tej liturgii jest obmycie stóp 12 osobom. Przypomina nam to o tym, co dla swoich uczniów zrobił Jezus podczas Ostatniej Wieczerzy.
W czasie wieczerzy, gdy diabeł już nakłonił serce Judasza Iskarioty, syna Szymona, aby Go wydał, Jezus, wiedząc, że Ojciec oddał Mu wszystko w ręce oraz że od Boga wyszedł i do Boga idzie, wstał od wieczerzy i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło, nim się przepasał. Potem nalał wody do misy. I zaczął obmywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany. (…) A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów zajął miejsce przy stole, rzekł do nich: «Czy rozumiecie, co wam uczyniłem? Wy Mnie nazywacie „Nauczycielem” i „Panem”, i dobrze mówicie, bo nim jestem. Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wy powinniście sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem»” (J 13,2-5.12-15).
Dzisiaj
On to w dzień przed męką, za zbawienie nasze i całego świata
to jest dzisiaj
Ciemnica
Wielki Piątek
Liturgia trwa. Cały dzień możemy towarzyszyć Jezusowi w ciemnicy. Jest to jedyny dzień w roku kiedy w kościołach nie jest sprawowana Eucharystia. Dzień, kiedy Jezus oddał za nas życie na krzyżu. W wielu kościołach o godzinie 15, godzinie śmierci Jezusa, odprawiana jest Droga Krzyżowa. W Świątyni Opatrzności Bożej zaczyna się ona już o 14.30, aby o godzinie 15.00 zatrzymać się przy XII stacji, przy której rozważamy śmierć Pana Jezusa na krzyżu. Gdziekolwiek jednak jesteśmy w tym momencie warto choć na chwilę zatrzymać się i pomyśleć o tym, jak bardzo Bóg nas kocha, że pozwolił się przybić do krzyża za nasze grzechy.
Wieczorna liturgia Męki Pańskiej składa się z czterech części: liturgii słowa, adoracji krzyża, Komunii Świętej i przeniesienia Pana Jezusa do grobu. Liturgia Słowa poprzedzona jest podejściem celebransa w zupełnej ciszy do ołtarza i położeniem się krzyżem, aby oddać cześć Jezusowi, którzy za nas umarł na krzyżu. Liturgia Słowa kończy się piękną i bardzo rozbudowaną modlitwą powszechną, w której wezwaniami ogarniamy wszystkich ludzi.
Adoracja Krzyża
Po liturgii Słowa do prezbiterium wnoszony jest uroczyście krzyż – znak naszego zbawienia, znak miłości Boga do nas. Jest to czas kiedy adorujemy krzyż i jedyny dzień w roku, kiedy przed krzyżem klękamy. Niezależnie od tego czy adoracja dla wszystkich jest w trakcie liturgii czy po niej, warto w tym krótkim momencie podejścia do krzyża podziękować Bogu za Jego miłość do nas.
Po Komunii Świętej Najświętszy Sakrament jest przenoszony do grobu, gdzie można Go adorować – po prostu z Nim być.
Wielka Sobota
Dzień ciszy
To taki dziwny dzień, kiedy Jezus zastąpił do otchłani, aby wyprowadzić stamtąd umarłych. Na Godzinę Czytań tego dnia (jedna z części Liturgii Godzin) przeznaczone jest piękne czytanie, w którym padają słowa mówiące o ciszy wielkosobotniej:
Co się stało? Wielka cisza spowiła ziemię; wielka na niej cisza i pustka. Cisza wielka, bo Król zasnął. Ziemia się przelękła i zamilkła, bo Bóg zasnął w ludzkim ciele, a wzbudził tych, którzy spali od wieków. Bóg umarł w ciele, a poruszył Otchłań. (Starożytna homilia na Świętą i Wielką Sobotę)
I o spotkaniu Jezusa z Adamem:
Dla ciebie Ja, twój Bóg, stałem się twoim synem. Dla ciebie Ja, Pan, przybrałem postać sługi. Dla ciebie Ja, który jestem ponad niebiosami, przyszedłem na ziemię i zstąpiłem w jej głębiny. Dla ciebie, człowieka, stałem się jako człowiek bezsilny, lecz wolny pośród umarłych. Dla ciebie, który porzuciłeś ogród rajski, Ja w ogrodzie oliwnym zostałem wydany Żydom i ukrzyżowany w ogrodzie. (Starożytna homilia na Świętą i Wielką Sobotę)
Te słowa do Adama są słowami do każdego z nas, bo Adam znaczy człowiek.
Wigilia Paschalna
Tego dnia Eucharystia sprawowania jest dopiero wieczorem. Liturgia powinna zacząć się po zachodzie słońca, czyli w rozumieniu żydowskim – już w niedzielę.
Wigilia Paschalna jest już świętowaniem tajemnicy Zmartwychwstania, w którą jesteśmy stopniowo wprowadzani.
Liturgia Światła
Na początku jest liturgia światła – poświęcenie ognia, uroczyste wniesienie do kościoła Paschału i rozświetlenie świątyni świecami wszystkich obecnych. Następnie odśpiewany zostaje Exsultet czyli Orędzie wielkanocne. Piękny, starożytny śpiew na cześć Boga, który opiekuje się ludem wybranym, i który zbawia człowieka. Jest to opowieść o Bogu. Opowieść o tym, co celebrujemy.
Liturgia Słowa
Po Liturgii Światła rozpoczyna się Liturgia Słowa, która tego dnia jest wyjątkowo długa: siedem czytań ze Starego Testamentu i dwa z Nowego (ze względów duszpasterskich proboszcz może zadecydować o skróceniu liturgii słowa). Słyszymy piękne słowa o Bożej miłości do nas, o Bogu, który jest obecny w historii świata. Przed Ewangelią po raz pierwszy od wtorku przed środą popielcową zaśpiewamy radosne Alleluja.
Liturgia chrzcielna
Po Liturgii Słowa następuje Liturgia chrzcielna podczas, której w niektórych kościołach udziela się chrztu osobom dorosłym, o których cały Kościół pamięta w swoich modlitwach, a we wszystkich kościołach odnawiane są przyrzeczenia chrzcielna. Jest to moment, kiedy przypominamy sobie, że jesteśmy ochrzczeni. Nie tylko zostaliśmy ochrzczeni, ale jesteśmy ochrzczeni, jak mówił ks. Piotr Celejewski w kazaniu podczas Mszy świętej dziękczynnej za łaskę Chrztu. Przypominamy sobie, że jesteśmy dziećmi Boga.
Procesja rezurekcyjna
Kolejnym wyjątkowym elementem liturgii Wigilii Paschalnej jest procesja rezurekcyjna, czyli procesja, w której ogłaszamy światu, że Chrystus naprawdę zmartwychwstał. Ressurectio z łaciny znaczy właśnie zmartwychwstanie. Z różnych powodów procesja ta jest zazwyczaj raczej symboliczna i mało kto słyszy nasze głoszenie. Dlatego warto, abyśmy po zakończeniu liturgii pamiętali, że mamy głosić światu prawdę o zmartwychwstaniu, że mamy być świadkami tej prawdy w naszej codzienności.
Niedziela Zmartwychwstania
W nocy rozpoczęliśmy świętowanie tajemnicy Zmartwychwstania Pańskiego, ale to świętowanie trwa dalej przez całą oktawę. Świętujemy zazwyczaj w gronie rodzinnym. Razem siadamy do stołu, na który dajemy między innymi to, co w wielką sobotę zanieśliśmy do kościoła, aby poświęcić. Tradycja błogosławienia pokarmów na stół wielkanocny jest jakby zaproszeniem Jezusa, aby usiadł z nami do stołu. Świętujemy razem z Nim to, jak bardzo nas ukochał. On chce być z nami w tym świętowaniu – przyjmijmy Go.
W wolności przyjąć zbawienie
To, co w tych dniach może jeszcze zachwycić to fakt, że nie mamy obowiązku uczestniczyć w Liturgii Triduum Paschalnego. Mamy obowiązek uczestniczyć w Mszach Świętych we wszystkie niedziele i w pewne święta nakazane. Nie mamy natomiast obowiązku uczestnictwa w celebracji najważniejszych wydarzeń naszej wiary. Można się na to oburzać, albo się tym zachwycić. Bóg chce, abyśmy w wolności przyszli do Niego. Ten największy dar – zbawienie – daje On nam, ale zostawia nam wolność i możemy ten dar przyjąć, albo go odrzucić. On chce się z nami spotkać. A my? Czy my chcemy?