Pogrzeb profesor Jadwigi Puzyniny w Świątyni Opatrzności Bożej
15 lutego 2025 roku o godzinie 13.00 w Świątyni Opatrzności Bożej pożegnamy panią profesor Jadwigę Puzyninę, wybitną polską językoznawczynię i badaczkę literatury, która zmarła 7 lutego.
Jadwiga Puzynina, z domu Zapolska, urodziła się 29 stycznia 1928 roku w Rożyszczach na Wołyniu. Jest córką Aleksandra Zapolskiego i Kiry von Meck, wnuczką siostrzenicy kompozytora Piotra Czajkowskiego. Była żoną Czesława Marii Puzyny, z którym ma troje dzieci: Wojciecha Puzynę (od 33 lat dyrektora szpitala św. Zofii w Warszawie), Stanisława Puzynę (działacza opozycyjnego, współpracownika KOR, pracownika Senatu RP od chwili jego powstania) i Joannę Krupską (matkę 7 dzieci i twórczynię Związku Dużych Rodzin 3+).
Działalność społeczna i naukowa
W wieku 15 lat pani profesor wstąpiła do Szarych Szeregów, gdzie działała w latach 1943-1944. Po wojnie w 1946 roku ukończyła VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie, a w 1951 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach podjęła pracę w Instytucie Badań Literackich PAN pod kierunkiem prof. Renaty Mayenowej. Dopiero w 1956 roku mogła podjąć pracę na Uniwersytecie Warszawskim choć początkowo z zakazem pracy ze studentami. Wcześniej władze komunistyczne nie zgadzały się w ogóle na jej pracę na uczelni. W roku 1960 uzyskała tytuł doktora, w 1969 – doktora habilitowanego, a w 1987 roku – po 12 latach blokowania w Ministerstwie Nauki ze względów politycznych – tytuł profesora.
W 1976 roku podpisała Memoriał 101, list protestacyjny do Sejmu PRL przeciwko proradzieckim zmianom w Konstytucji. Współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, a w stanie wojennym pomagała represjonowanym studentom.
13 maja 1982 roku została internowana i osadzona na kilka dni w więzieniu w Olszynce Grochowskiej za swoją działalność, jako profesor i dziekan Wydziału Polonistyki. Uwolniona została prawdopodobnie dzięki interwencji Kardynała Józefa Glempa.
Profesor Puzynina specjalizowała się w językoznawstwie polonistycznym. Zawodowo związana była do przejścia na emeryturę z Uniwersytetem Warszawskim oraz współpracowała z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego. W latach 1981-1984 była dziekanem macierzystego wydziału, na którym w 1983 roku zorganizowała i objęła kierownictwo Pracowni Słownika Języka Cypriana Kamila Norwida.
W pracy badawczej zajmowała się w szczególności problematyką języka wartości i etyki słowa.
Była profesorem wizytującym w Amsterdamie, Getyndze i w Lipsku. Wykłady lub referaty przedstawiała w Goeteborgu, Londynie, Kopenhadze, Moguncji, Darmstadcie, Monachium, Berlinie, Dreźnie, Tybindze, Nancy, Lipsku, Poczdamie i Lozannie.
Była członkiem krajowym czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, członkinią Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Zasiadała w zarządzie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego. Od początku istnienia Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk była członkinią. Współtworzyła kolejne uchwały ortograficzne Rady. Była przewodniczącą Komisji Dydaktycznej, a później zainicjowanego przez siebie Zespołu Etyko Słowa PAN.
Jest autorką lub współautorką podręczników do nauki języka polskiego w szkołach średnich (w tym wielokrotnie wznawianego Język i my: podręcznik do języka polskiego dla klas I szkół średnich, napisanego wspólnie ze Stanisławem Dubiszem i Marią Nagajową).
W ramach działalności popularyzatorskiej w latach 80. XX wieku wygłaszała odczyty również w kościołach w Warszawie i innych miastach w ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej i Kongresu Eucharystycznego, a także na Jasnej Górze podczas Pielgrzymek Ludzi Pracy i Duszpasterstwa Środowisk Twórczych.
Odznaczenia i wyróżnienia
W 2011 roku otrzymała Krzyż Oficerski Odrodzenia Polski, a w 2024 roku prezydent RP Andrzej Duda nadał jej Order Orła Białego. Podczas wręczenia orderu Prezydent RP Andrzej Duda powiedział:
W tej Polsce, która przyszła [po II wojnie światowej], przyjęła ją Pani taką, jaka była, starając się w niej czynić to, co najlepsze. Poświęciła się Pani od początku nauce. Poświęciła się Pani językowi. Poświęciła się Pani polskiej kulturze. Ale o dążeniu do wolności, o sprawiedliwości, o suwerenności i o tym, co to znaczy wolna, niepodległa, suwerenna ojczyzna, nie zapomniała Pani nigdy.
Wyróżniona została m.in. Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Medalem Uniwersytetu Warszawskiego. W 2009 roku została laureatką Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego przyznawanej przez Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 2013 roku otrzymała ustanowioną przez Prezydenta RP nagrodę – medal „Zasłużony dla Ojczyzny”.
Pogrzeb profesor Jadwigi Puzyniny
15 lutego 2025 roku o godzinie 13.00 w Świątyni Opatrzności Bożej odprawiona zostanie Msza Święta w intencji śp. Jadwigi Puzyniny, po której nastąpi złożenie urny z jej prochami w Panteonie Wielkich Polaków. Miejsce pochówku jest wyrazem uznania dla jej zasług na polu naukowym i patriotycznym.