Międzynarodowa konferencja naukowa “PAPIEŻ WOLNOŚCI”

Czy i jak zmieniło się społeczeństwo polskie od czasów pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski? Jak adaptuje się do procesów modernizacji i globalizacji? Jakie było historyczne znaczenie pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski? Czy możemy już podsumowywać te wydarzenia? Na te i inne pytania próbowali odpowiedzieć socjologowie i historycy podczas międzynarodowej konferencji naukowej „Papież Wolności”.

 

Konferencja odbyła się we wtorek, 2 czerwca 2009 r. Pierwsza część rozpoczęła się o godz. 9:00 w sali kolumnowej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zaś druga część konferencji w sali konferencyjnej Domu Arcybiskupów Warszawskich, przy ulicy Miodowej 17/19 o godz. 13:45.

Pierwsza pielgrzymka Ojca Świętego do Polski, pozostającej wówczas w strefie wpływów Związku Radzieckiego, trwała od 2 do 10 czerwca 1979 roku i zapisała się w naszej pamięci dzięki słowom homilii na Placu Zwycięstwa: „Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi! Tej Ziemi!”. Papież – pośród tłumów warszawiaków, pokazywany za pośrednictwem telewizji na całym świecie – otworzył nową kartę w historii Europy i świata, otworzył Polaków na wolność i sprawił, że 10 lat później wolność otworzyła Polskę na świat. Dlatego Centrum Opatrzności Bożej oraz Centrum Myśli Jana Pawła II zorganizowały konferencję, w której naukowcy, zarówno z kraju jak i zza granicy przedstawili swoje analizy zarówno tamtych wydarzeń, jak i próbowali odpowiedzieć na pytanie o kondycję współczesnego społeczeństwa polskiego.

 
Wśród zaproszonych prelegentów znaleźli się m.in. Abp Kazimierz Nycz, prof. Jose Casanova, prof. Giovanni Barberini, o. prof. Jacek Salij, prof. Wojciech Roszkowski, prof. Krzysztof Koseła, prof. Andrzej Nowak, dr hab. Mirosława Grabowska, dr Piotr Dardziński i dr Paweł Skibiński. W części historycznej poruszone zostały współczesne aspekty doniosłości przemian, zapoczątkowanych w 1979r. Część socjologiczna wyeksponowała wyniki trzyletnich prac badawczych zespołu socjologów pod kier. dr. Tomasza Żukowskiego. Dotyczą one związków percepcji osoby i nauczania Jana Pawła II ze sferami tożsamości Polaków, ich wartości życiowych, poglądów na temat ochrony życia i obrazu Kościoła. Prof. Jose Casanova wygłosił referat „Religia a dynamika wolności. Polska. Europa. Świat”, w którym poruszył zagadnienia: ewolucja roli religii w sferze publicznej, ścieranie się w sferze wartości współczesnych społeczeństw wpływów procesów globalizacji i modernizacji z tradycyjną tożsamością, a także czy sekularyzacja istotnie jest nieuchronna.
 
I pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w 1979 r. postrzegana jest przez wiele osób, nie tylko historyków, jako wydarzenie o bezprecedensowym znaczeniu dla najnowszych dziejów naszego kraju. Proces przełomowych zmian miał rozpocząć się wraz z niespodziewanym i zaskakującym wyniesieniem kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową w 1978 r. Papież przybył do Ojczyzny z orędziem pokoju i wolności, rozpalając w rodakach głębokie pragnienie „odnowienia oblicza tej ziemi”. Popołudniowa sesja konferencji stanowi zaproszenie do refleksji nad rzeczywistym wkładem osobowości papieża i jego nauczania w kształtowanie „nowej” Polski. Rocco Buttiglione i Giovanni Barberini, znakomicie zorientowani w watykańskiej polityce zagranicznej oraz spoglądający na polską transformację z zachodnioeuropejskiego dystansu, ukazali uniwersalny wymiar papieskiego przekazu, podkreślając, że nowatorska idea „dwóch płuc Europy” była już obecna u samego zarania pontyfikatu Jana Pawła II. Wyjaśnili zatem, że papież bardzo szybko wypracował spójny duchowo-kulturowy „program” dla Europy, którego podstawowe założenia sformułowane zostały m.in. na szlakach jego polskich pielgrzymek lat 70. i 80.
 
Podsumowaniem dziejowego znaczenia I pielgrzymki papieskiej zajęli się, w nietypowej formule dwugłosu, historycy polscy – Andrzej Nowak i Wojciech Roszkowski. Podjęli oni refleksję nad jej krótko- i długodystansowymi konsekwencjami, poszukując odpowiedzi na pytanie, co takiego wydarzyło się w Polsce w czerwcu 1979 r.? Głosem domykającym popołudniową sesję będzie wypowiedź Jacka Salija OP, który spojrzy na wydarzenia sprzed 30 lat z perspektywy teologicznej, uwzględniającej nie tylko doczesne uwarunkowania następujących przemian, lecz podkreślającą przede wszystkim aspekt nadprzyrodzony. Dopiero wówczas analiza pierwszego „cudu papieskiego”, za który można uznać przebieg i skutki I pielgrzymki, nabierze możliwie pełnego charakteru, gdy obok spraw historycznych i społecznych pojawi się bezpośrednie odniesienie do Boskiej Opatrzności.
 
Podziel się: