Wolna Polska zamknięta pod ziemią
W sobotę, 26 czerwca, w Panteonie Wielkich Polaków została odsłonięta i poświęcona tablica upamiętniająca 40. rocznicą strajku w Kopalni Węgla Kamiennego Piast, najdłużej trwającego protestu przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. 14 grudnia 1981 roku pierwsza zmiana zjeżdżających pod ziemię górników, dowiedziawszy się o zatrzymaniu działaczy związkowych NSZZ „Solidarność” zdecydowała się rozpocząć strajk. Na poziomie 650 metrów pod ziemią ponad 1000 górników w skrajnie trudnych warunkach wytrzymało dwa tygodnie. Strajk zakończył się 28 grudnia. Opowiada o nim przejmująca piosenka śpiewana przez Jana Krzysztofa Kelusa „Ostatnia szychta na KWK Piast”, rozpowszechniona w tamtych dniach przez podziemne Radio Solidarność.
Tablicę upamiętniającą tamte dramatyczne wydarzenia niesiono w darach ołtarza podczas XIV Święta Dziękczynienia, 6 czerwca 2021 roku. Jest to replika tablicy umieszczonej na ołtarzu św. Barbary w Cechowni Kopalni Piast, dokonanego przez biskup Janusza Zimniaka, ówczesnego biskupa pomocniczego diecezji katowickiej, który podczas strajku zjechał pod ziemię i udzielił górnikom absolucji generalnej, udzielanej zwykle żołnierzom na polu bitwy.
Tablica złożona jako dar ołtarza podczas Święta Dziękczynienia została wmurowana w Panteonie Wielkich Polaków opodal tablic upamiętniających bohaterów naszej wolności – generała Stanisława Maczka, jeńców obozów sowieckich czy żołnierzy Kedywu Armii Krajowej.
Na południową Eucharystię do Świątyni Opatrzności Bożej przybyli górnicy, wśród których byli również uczestnicy pamiętnego strajku. Byli również przedstawiciele władz górniczych i wielu innych oficjalnych gości. Wśród nich m.in. Przewodniczący Komitetu Honorowego obchodów Jerzy Demski, wiceprezes Polskiej Grupy Górniczej Rajmund Horst, reprezentująca premiera minister Olga Semeniuk, dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Sznajder i wielu innych. Obchody 40-lecia strajku w KWK Piast objął swym patronatem Prezydent Rzeczypospolitej.
Uroczystości rozpoczęły się procesjonalnym wejściem orszaku liturgicznego, któremu towarzyszyła orkiestra górnicza KWK Piast pod batutą Andrzeja Sapińskiego.
Obecne były również cztery poczty sztandarowe (KWK Piast, NSZZ „Solidarność” KWK Piast, ZZ Pracowników Dołowych KWK Piast, Zarządu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność.
Mszy Świętej przewodniczył kustosz Sanktuarium Opatrzności Bożej Tadeusz Aleksandrowicz, a jednym z koncelebransów był ksiądz Andrzej Kubat proboszcz Parafii Świętej Barbary w Bieruniu Nowym, na terenie której leży KWK PIAST.
Na początku Eucharystii minister Olga Semeniuk odczytała list premiera Mateusza Morawieckiego do uczestników uroczystości w Świątyni Opatrzności Bożej. Premier podkreślił, że strajk był świadectwem odwagi i bohaterstwa w zmaganiach o suwerenną Polskę, a jego uczestnikom jesteśmy winni pamięć i najwyższy szacunek.
Podczas homilii ksiądz kustosz wspominał lęk, jaki ogarniał go i innych studentów krakowskiego seminarium, gdy docierały do nich wiadomości o strajku. Lęk o strajkujących, obawa o reakcję władzy. Przywołał słowa Norwida o Ojczyźnie jako wielkim zbiorowym obowiązku i stwierdził, że pamięć o tamtych ludziach, których motywacją była triada BÓG-HONOR-OJCZYZNA, bohaterach, którzy potrafili powiedzieć „nie” działaniom władz stanu wojennego jest naszym obowiązkiem.
Orkiestra zapewniła oprawę muzyczną liturgii.
Górnicy nieśli dary ołtarza.
Oni również byli autorami modlitwy wiernych
Po zakończonej Eucharystii księża wraz z delegacją górników zeszli do Panteonu Wielkich Polaków. Tam, przy dźwięku werbli, została odsłonięta wyrzeźbiona w bryle węgla tablica z napisem W HOŁDZIE ZAŁODZE KWK PIAST ZA SOLIDARNE PRZECIWSTAWIENIE SIĘ STRAJKIEM OD 14 DO 28 GRUDNIA 1981 ROKU STANOWI WOJENNEMU. Nieregularny kształt górnej części tablicy wyobraża wyrobisko, z którego wyłaniają się hełmy górnicze symbolizujące grupę kończącą dwutygodniowy strajk. Na hełmach dostrzegamy krzyże, które wycinała na swych hełmach większość strajkujących górników.
Po poświęceniu tablicy przez księdza kustosza Tadeusza Aleksandrowicza złożono pod nią kwiaty. Wieniec od premiera złożyła minister Olga Semeniuk.
Zabrał głos uczestnik pamiętnego strajku, Kazimierz Graca (na fotografii), który, nie kryjąc wzruszenia, podkreślił, że pamięć o tamtych wydarzeniach trzeba pielęgnować, dziękował księdzu kustoszowi za modlitwę i błogosławieństwo oraz zaprosił go do kopalni Piast.
Reprezentująca Marszałka Województwa Śląskiego pani Danuta Sobczyk, sama pochodząca z wielopokoleniowej rodziny górniczej wyraziła radość, że górnicy przyjechali do Świątyni Opatrzności Bożej, która jest sercem naszej wiary.
Na zakończenie wykonano pamiątkowe zdjęcie przed ołtarzem
Nagrywano również notacje, podczas których uczestnicy tamtych wydarzeń, między innymi Jerzy Demski, przewodniczący Komitetu Honorowego obchodów (na zdjęciu, mówili o swym zaufaniu do Opatrzności, która przeprowadziła ich przez trudny czas i doprowadziła Polskę do wolności.
Był też czas na wspólny posiłek i rozmowy.
Wmurowanie tablicy w Panteonie Wielkich Polaków jest symbolicznym gestem zawierzenia Opatrzności strajkujących, ich rodzin, a także osób, które w tamtym czasie narażając siebie i swoich bliskich pomagały strajkującym górnikom, oraz wszystkich pracowników, którzy pracowali i obecnie pracują w kopalni Piast.