Kard. Kazimierz Nycz i kard. Grzegorz Ryś wzięli udział w konferencji przed XVII Świętem Dziękczynienia

Wprowadzenie relikwii św. Jadwigi Królowej do Świątyni Opatrzności Bożej, debata kardynałów na temat miłosierdzia w świetle potrzeb współczesnego człowieka, podsumowanie prac w wilanowskim Sanktuarium oraz zaproszenie do udziału w XVII Święcie Dziękczynienia to tematy konferencji, która odbyła się dziś w Centrum Opatrzności Bożej z udziałem kard. Kazimierza Nycza i kard. Grzegorza Rysia. 

Do pocztu świętych dołączy Król Polski – św. Jadwiga

Rozpoczęło ją wystąpienie kard. Kazimierza Nycza, który przypomniał, że koncepcja wprowadzania świętych do Świątyni Opatrzności Bożej narodziła się bardzo wcześnie. Chodziło o to, wyjaśnił hierarcha, by pokazać, jak Bóg działa w naszych dziejach przez swoich świętych i błogosławionych. Tłumacząc sens hasła przewodniego tegorocznego Święta Dziękczynienia: “Dziękujemy za służbę człowiekowi”, kard. Nycz nadmienił, że wprowadzając relikwie św. Jadwigi, pragniemy wspomnieć także tych, których życie skupiło się na służbie człowiekowi: bł. Edmunda Bojanowskiego, założyciela zakonu służebniczek i bł. ks. Jerzego Popiełuszkę, pełniącego wyjątkową posługę kapłańską wśród różnych grup zawodowych w tak trudnym dla współczesnej Polski czasie.

Jednak postacią dominującą tego dnia będzie, jak podkreślił kard. Nycz, święta Jadwiga Królowa, zapowiadając, że przedstawienie tej postaci pozostawia znawcy jej historii kard. Grzegorzowi Rysiowi. Wykład metropolity łódzkiego poprzedził krótki fragment filmu dokumentalnego “Sekrety wawelskiej Katedry”, wyprodukowanego przez Telewizję Polsat. Zostanie on w całości pokazany podczas uroczystości 2 czerwca. Narratorem dokumentu jest właśnie kard. Grzegorz Ryś, którego – jak nadmienił red. Zając – łączy ze św. Jadwigą szczególna więź. 

“Długo czekałaś…”

– Kanonizując Jadwigę na Błoniach krakowskich w 1997 roku Jan Paweł II kilkakrotnie powiedział: “długo czekałaś…” – relacjonuje we fragmencie filmowym kard. Ryś. – W tym “długo czekałaś…” (…) tkwi przekonanie, że to my jesteśmy tym pokoleniem ludzi, którzy potrzebują się zaprzyjaźnić z tą niesłychaną kobietą. “Długo czekała, bo czekała… na nas”.

Nawiązując do słów kard. Nycza o kulcie świętych, metropolita łódzki wskazał, że “umieszczamy relikwie świętych i męczenników w ołtarzach, ponieważ chcemy się poddać tej lekcji pobożności, której oni nam udzielają i to jest lekcja przeżywania relacji z Jezusem, a w szczególny sposób przeżywania Eucharystii“. Dlatego – wskazał kard. Ryś – zanim przejdziemy do wymiaru charytatywnego życia Jadwigi, trzeba powiedzieć o jej relacji do Jezusa, bo inaczej niczego nie zrozumiemy z jej postawy. To, co charakteryzuje Jadwigę w podejściu do Eucharystii to z jednej strony bliskość, z drugiej bojaźń Boża. Bliskość jest najpiękniej opisana w traktacie “De vita conplemlativa et de vita activa”, który został  dedykowany Królowej Jadwidze. Jej autor Henryk Bitterfeld mówi w nim o adoracji jako o modlitwie, która jest skoncentrowana na Eucharystii. 

Duchowość Jadwigi ma wymiar pasyjny. Ona jest zapatrzona w Jezusa w Jego męce. – I to zapatrzenie, wskazał dalej kard. Ryś, nie miało tylko charakteru intelektualnego, ale także emocjonalny. 

“Fac quod vides”

– Jadwiga patrzy na krzyż, nie tylko chcąc zrozumieć wiarę, nie tylko, by pobudzić swoją miłość do Boga, ale żeby jedno i drugie zaowocowało jej czynem – mówił kard. Ryś.  

Biblioteka Jadwigi zaczyna się od Biblii. To dla niej został specjalnie przygotowany “Psałterz floriański” w trzech językach: po łacinie, po polsku i po niemiecku, przypomniał prelegent. Mówiąc o bliblijnej duchowości Jadwigi, kard. Ryś wskazał, że w jej osobie schodzą się dwie siostry: Maria i Marta. W czasach Jadwigi, u Jana Husa, bliskiego Janowi Szczeknie, spowiednikowi Jadwigi, czytamy, że Jezus nie chce wybierać między Marią i Martą. Chce się zatrzymać w domu zamieszkiwanym przez nich, a tym domem jest człowiek, w którym są ważne trzy postawy: postawa Marii, modlącej się i zasłuchanej w Słowo, postawa posługi wyobrażona przez Martę oraz Łazarza, wskrzeszonego z martwych przez Jezusa. 

Polska była i jest sobą w znacznej mierze przez Jadwigę

Jadwidze udaje się osiągnąć niezwykłą harmonię pomiędzy życiem aktywnym a kontemplacyjnym. Będąc królem jednego z największych wówczas państw europejskich, Jadwiga miała w sobie tę ogromną dyscyplinę, by znaleźć czas na modlitwę, medytację, odosobnienie. – Czy chcielibyście mieć takiego władcę, który tak poważnie podchodzi do życia wiary – pytał kard. Ryś. – Nie wiem jak wy, ale ja bym chciał. W traktacie Bitterfelda, dedykowanym królowej Jadwidze czytamy, “że jest bardzo wielu ludzi, którzy podbijali miasta, jest bardzo wielu ludzi, którzy podbijali całe państwa, a niewielu jest takich, którzy byli w stanie podbić samych siebie. A ktoś, kto nie prowadzi życia cnoty, pokazuje, że nie potrafi sobą samym rządzić. To z jakiego powodu ma rządzić innymi.“

Kard. Ryś przywołał dwa istotne zapisy charakteryzujące postać Jadwigi. Pierwszy z nich pochodzi z kalendarza katedry wawelskiej. Przy dacie 17 lipca 1399 roku widnieje:

Zmarła dziś w południe Najjaśniejsza Pani Jadwiga, królowa Polski, dziedziczka Węgier, niestrudzona szerzycielka chwały Bożej, obrończyni Kościoła, sługa sprawiedliwości, wzór wszelkich cnót, pokorna i łaskawa matka sierot, której podobnego człowieka z królewskiego rodu nie widziano na całym obszarze świata. 

Drugi zacytowany przez metropolitę łódzkiego dokument to list pasterski kardynała Wojtyły na 600-lecie urodzin Jadwigi: 

Jadwiga jest w sercu Polski, a Polska na każdym etapie dziejów musi stwierdzić, że była i jest sobą w znacznej mierze przez Jadwigę.

I jeden, i drugi tekst, zauważył kard. Ryś, pokazuje nam coś niesłychanie intrygującego. Oskar Halecki, historyk pisze o Jadwidze jako o centralnej osobie w dziejach Europy Środkowo-Wschodniej. Jej wielki polityczny debiut w wieku 13 lat, w parze dwojga królów w Polsce, ma miejsce wówczas, gdy wyprawia się na czele wojska, by włączyć do Polski Ruś Halicką jako lenno Andegawenów. Jako dorosła już osoba koresponduje z wielkimi mistrzami krzyżackimi, którzy próbują ją poróżnić z Jagiełłą. – Była to kobieta przekonana co do wartości pokoju  – mówił kard. Ryś . – Widzimy ją wielokrotnie w rozmaitych mediacjach: w problemach polsko-krzyżackich, krzyżacko-litewskich, ale także wewnątrz państw. 

W tym czasie mocno skryzysowanego Kościoła, który ma dwóch papieży, w Rzymie i w Awinionie, Jadwiga pokazuje swój szacunek dla autorytetu papieża rzymskiego, ale potrafi także stanowczo przeciwstawić się decyzjom Rzymu w obronie interesów swojej ojczyzny. 

Na co Jadwiga wydawała pieniądze

Historyk Roman Maria Zawadzki spisał wszystkie fundacje dokonane przez Jadwigę. Są one czynione przez nią po 16. roku życia. Najważniejsze z nich to fundacje edukacyjne. Jadwiga i Jagiełło uzyskali zgodę na powstanie w Krakowie wydziału teologicznego. Pojawienie się teologii oznaczało zmianę modelu Uniwersytetu Jagiellońskiego. 3 tys. florenów przeznaczono na odnowę już istniejących wydziałów. Za te pieniądze kupione zostały dwa kolegia: Collegium Maius i Collegrium Iuridicum. W tej serii fundacji edukacyjnych jest także, jak przypomniał kard. Ryś, bursa dla studentów litewskich w Pradze. 

Kolejny obszar to fundacje kościelne: w katedrze na Wawelu, w Wilnie. Zaraz po nich pojawiają się fundacje charytatywne, a wśród nich najważniejsze są szpitale w Kościanie, Sączu, Bieczu i Sandomierzu. Należy pamiętać, nadmienił prelegent, że szpital średniowieczny był miejscem, w którym przyjmowano nie tylko chorych, ale także bezdomnych, wędrowców, pielgrzymów. Istnieją także źródła historyczne, mówił hierarcha, które wskazują na to, że Jadwiga wielokrotnie interweniowała w sprawie zamiany kary śmierci na inny rodzaj kary, np. wygnanie. 

Na zakończenie kard. Ryś przypomniał fundację klasztoru benedyktynów słowiańskich w Krakowie. Jadwidze wymarzył się klasztor, w którym sprawowana byłaby liturgia sięgająca korzeniami Cyryla i Metodego, czyli wschodnia liturgia w słowiańskim języku. Taka fundacja o wymiarze ekumenicznym byłaby dzisiaj trudna, a co dopiero w wiekach średnich. Jadwiga miała siłę i głębokie przekonanie, by za tym stanąć, podsumował swój wykład o świętej królowej kard. Ryś.

Mieć wyobraźnię miłosierdzia

W kolejnej części konferencji podjęto w ramach panelu dyskusyjnego temat miłosierdzia w świetle niedostatków współczesnego człowieka. W osobach trzech bohaterów tegorocznego Święta Dziękczynienia widzimy ludzi oddanych Bogu, ale zarazem służących człowiekowi tu i teraz. To jest ich wspólny mianownik – podkreślił red. Marek Zając. – Oni, mówiąc językiem św. Jana Pawła II, mają “wyobraźnię miłosierdzia”.

Eucharystia – duchowe źródło mocy dzieł miłosierdzia

Wykład ks. kardynała, mówił kard. Nycz, odnosząc się do słów kard. Rysia, stawia podstawowe pytania, na ile historia Jadwigi inspiruje i tłumaczy głęboko to, co objawia się w Świątyni Opatrzności Bożej w poczcie świętych i błogosławionych oraz to, co jest myślą przewodnią tegorocznego Święta Dziękczynienia: służba człowiekowi. Odsłonięcie w tym dniu w prezbiterium wilanowskiego Sanktuarium figur dwóch wielkich Polaków, św. Jana Pawła II i bł. Stefana Wyszyńskiego, jako tych, dla których służba człowiekowi stała się wyjątkowo ważnym aspektem życia, będzie stanowiło dopełnienie tej myśli. – Jeżeli współczesność chce naśladować tych wielkich świętych, a wśród nich królową Jadwigę – kontynuował swoją myśl kard. Nycz – to trzeba zapytać, czy my jeszcze wierzymy w to, że nawet największe dzieła edukacyjne, charytatywne, kulturalne, jeżeli nie wywodzą się z wnętrza duchowości, to czy one “nie wiszą w powietrzu”. Istotą służby człowiekowi jest bowiem znalezienie właściwego źródła duchowego, tak jak źródłem mocy dla działalności Jadwigi w każdym wymiarze była Eucharystia. 

W Świątyni Opatrzności Bożej

Druga część konferencji odbyła się już w murach Świątyni Opatrzności Bożej. Prezes Centrum Opatrzności Bożej Piotr Gaweł mówił o szerokim zakresie prac, które zostały wykonane w minionym roku.

Podczas ubiegłorocznego Święta Dziękczynienia zobaczyliśmy po raz pierwszy majestatyczną figurę Chrystusa Zmartwychwstałego. Dzieło prof. Adama Myjaka, umieszczone na ścianie ołtarzowej, stało się elementem nowej aranżacji prezbiterium Świątyni Opatrzności Bożej. Prace nad tą przestrzenią Świątyni trwają do dziś i obejmują adaptację akustyczną, nowe wyposażenie i meble w przestrzeni wokół ołtarza. W kolejnych miesiącach podjęto prace nad dalszą adaptacją akustyczną prezbiterium. Nowej aranżacji tej przestrzeni we współpracy z prof. Adamem Myjakiem podjęli się: prof. Przemysław Krajewski oraz dr Michał Kapczyński, którzy zaprojektowali meble ołtarzowe. Tuż pod rzeźbą Chrystusa Zmartwychwstałego pojawiły się stalle dla kanoników kapitulnych, dzieło mistrza stolarskiego Jacka Markiela. Do ich budowy wykorzystano drewno orzecha amerykańskiego. Kamienne stopnie z 12 ton marmuru Calacatta Lincoln oraz nowy stół Słowa Bożego, który stanął na schodach prezbiterium wykonała firma górala z Pienin, Kazimierza Wolskiego. Zainstalowano także najwyższej klasy system elektroakustyczny Meyer Sound, przeznaczony do obiektów o unikalnej architekturze.

Nowy wystrój prezbiterium Świątyni Opatrzności Bożej powstał dzięki ofiarności Darczyńców z całej Polski i spoza jej granic

W ostatnich miesiącach zamontowano także nowoczesne panele fotowoltaiczne, oświetlenie elewacji zewnętrznej, ściany ołtarzowej, a także balustrady na schodach wiodących do Świątyni.

– Prace w Świątyni Opatrzności Bożej od samego początku były możliwe dzięki ofiarności wielu Darczyńców. Serdecznie im dziękuję za to, że zapragnęli powstające Sanktuarium uczynić swoim drugim domem i tak samo troszczyć się o nie modlitwą i ofiarą – powiedział Piotr Gaweł, Prezes Zarządu Centrum Opatrzności Bożej, dziękując mediom za rozpowszechnianie informacji o działalności Sanktuarium, w tym telewizji Polsat za coniedzielne transmisje Mszy św.

Nowe rzeźby w prezbiterium

Uczestnicy XVII Święta Dziękczynienia zobaczą nowe rzeźby: św. Jana Pawła II i bł. Stefana Wyszyńskiego. Ich popiersia z brązu po obu stronach prezbiterium będą stanowić zwieńczenie korony świętych, czczonych w wizerunkach i relikwiach w nawie bocznej Świątyni. Rzeźby wykonał prof. Adam Myjak.

– W tym miejscu pragniemy nie tylko dziękować Bogu za wolność naszej Ojczyzny, ale także za wielkich Polaków, którzy na wieki zapisali się w dziejach Polski i świata, zarówno za zastępy świętych i błogosławionych, jak i tych, których miłość i oddanie zna tylko Bóg – mówił kard. Kazimierz Nycz, który podczas XVII Święta Dziękczynienia poświęci nowe figury.

Mamy powody do świętowania

Święto Dziękczynienia tradycyjnie rozpocznie się 10-kilometrową pieszą pielgrzymką, która wyruszy o godz. 8.00 z placu Marszałka Józefa Piłsudskiego do Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie. Do grupy pielgrzymów i czcicieli św. Jadwigi ok. godz. 11.00, przy kościele św. Antoniego Marii Zaccarii (ul. Jana III Sobieskiego 15), dołączą przedstawiciele środowisk relikwii polskich świętych i błogosławionych czczonych w Świątyni Opatrzności Bożej oraz oficjalne delegacje wraz z biskupami.

O godz. 12.00 rozpocznie się Msza św., której przewodniczyć będzie ks. kard. Grzegorz Ryś. 

Okulary wiary

Jak co roku po Mszy św., ok. godz. 14.00 na wszystkich czeka wiele atrakcji, koncerty, Ruchomy Teatr XXI Wieku dla Dzieci oraz specjalnie przygotowane na to wydarzenie Miasteczko dla Dzieci z rodzinną grą terenową „Okulary wiary”: dzieci wraz z rodzicami przeniosą się do czasów rycerskich walk, muzyki dawnej, wykonywanej na barokowej gitarze czy lirze korbowej, znajdą się na chwilę w komnacie Królowej, poznają obyczaje i średniowieczny etos. Uczestnicy gry udadzą się na spacer po ogrodzie bł. Edmunda Bojanowskiego, a także odkryją wartości, którymi żył bł. Jerzy Popiełuszko, tworząc „drzewo dobrych uczynków”. Nie zabraknie radości z zabaw ruchowych animowanych przez żonglerów i szczudlarzy oraz pląsów między ogromnymi mydlanymi bańkami.

Przybyli poznają charyzmat i działalność Zgromadzenia Sióstr Świętej Jadwigi Królowej Służebnic Chrystusa Obecnego (Jadwiżanek Wawelskich), Zgromadzenia Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej, założonego przez bł. Edmunda Bojanowskiego, a także poznają historię życia i świętości bł. Jerzego Popiełuszki, któremu została poświęcona wystawa plenerowa przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej.

O godz. 15.00 wierni odmówią Koronkę do Miłosierdzia Bożego, a w niebo uniosą się baloniki z napisem „Dziękuję”. Święto Dziękczynienia to także okazja do zwiedzania z przewodnikiem Świątyni, Panteonu wraz z Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie oraz Mt 5,14 I Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Dzień zakończy Msza św. dziękczynna, modlitwa uwielbienia, wspólne śpiewanie „Barki” o godz. 21.37 oraz iluminacja Świątyni.

Święto muzyki, czyli wiara rodzi się ze słuchania

Jak co roku przed Świątynią po Mszy św. (od godz. 14.30) na uczestników czekają występy artystów, m.in. Chóru Gospel pod przewodnictwem Piotra Pawlickiego oraz chrześcijańskiego zespołu hiphopowego Muode Koty.  Pod koniec dnia, o godz. 20.00 w przestrzeni głównej Świątyni wystąpi niezawodny Darek Maleo Malejonek z Przyjaciółmi wraz z grupą uwielbieniową wspólnoty „Królowa Pokoju”.

Niezwykłe dzieło Huberta Kowalskiego o bł. Edmundzie Bojanowskim

Podczas koncertu z okazji 25. rocznicy beatyfikacji Edmunda Bojanowskiego o godz. 17.30 zabrzmi w Świątyni Opatrzności kantata „Światło Prawdy – wrażliwość Miłości”. Autorem kompozycji jest Hubert Kowalski.

Kantatę wykonają: Elżbieta Wróblewska – mezzosopran, Basia Pospieszalska – śpiew, Marcin Jajkiewicz – śpiew, Ksawery Szlenkier – narrator, Joachim Mencel – lira korbowa, Michał Bąk – kontrabas oraz Szymon Tadla – cymbały. Solistom towarzyszyć będą: ICON Choir, ICON Orkiestra, Schola dzieci oraz Chór Sióstr Służebniczek.

Zaproszenie na koncert można pobrać w serwisie:
www.centrumopatrznosci.pl/e-zaproszenie-kantata/  Wstęp wolny.

Instytucje wspierające organizację XVII Święta Dziękczynienia